بلاگ

عبارت GNU چیست و چگونه به وجود آمد ؟ در این مطلب قصد داریم به شما نحوه پیدایش GNU را تشریح کنیم.

لینوکس یک سیستم عامل است و سیستم عامل به معنی این است که مجموعه ای از برنامه ها هستند که با سخت افزار کامپیوتر ارتباط برقرار می کنند و بعضا پیش زمینه اجرا نرم افزارهای دیگری می شوند. یک سیستم عامل شامل برنامه های بنیادی می باشد که برای اجرای دستورالعمل های کاربران و برقراری ارتباط با کاربران مورد نیاز هستند ، برای مثال برای خواندن و نوشتن اطلاعات بر روی هارد دیسک ، پرینتر و حتی Tape ، مدیریت حافظه و حتی اجرای سایر نرم افزارها این برنامه های بنیادی مورد نیاز هستند. مهمترین قسمت یک سیستم عامل هسته یا Kernel آن سیستم عامل است.

در یک سیستم GNU//Linux در واقع Linux سیستم عامل ما و در نقش هسته یا Kernel فعالیت می کند. اما باقی اجزای این سیستم شامل برنامه های متنوعی می باشد که اکثر آنها تحت لیسانس یا تابع قوانین GNU هستند که ما از این به بعد آن را با عنوان پروژه GNU می شناسیم . اما چرا ما همیشه با عنوان GNU//Linux این پروژه را نام می بریم ؟ دلیل این موضوع این است که سیستم عامل لینوکس بدون داشتن نرم افزارهایی که توسط پروژه GNU ایجاد شده اند تقریبا هیچ کار خاصی نمی تواند انجام دهد بنابراین ما همیشه Linux را در کنار پروژه GNU قرار می دهیم تا با همدیگر یک مجموعه کامل را تشکیل دهند.

فرض کنید سیستم عامل ویندوز را نصب کرده اید و هیچ نرم افزار جانبی بر روی آن نصب نشده است ، حتی مجموعه Notepad ، Paint ، Media Player و … را در این سیستم عامل ندارید ! این دقیقا شرایطی است که شما زمانیکه لینوکس را بصورت خام نصب می کنید برای شما به وجود می آید اما GNU یعنی اضافه شدن Office ، Photoshop ، Outlook و … به سیستم عامل خام … البته مثال را با لینوکس جلو ببریم بهتر است و فقط برای مثال ویندوز را گفتیم که تصویر بهتری از موضوع داشته باشید.

همین موضوع باعث شد سیستم عامل لینوکس با سایر سیستم عامل های موجود تفاوت های واضحی داشته باشد. اما نکته جالب در خصوص لینوکس که تصورش کمی سخت به نظر می رسید این بود ( و البته هست ) که لینوکس در مقایسه با سایر سیستم عامل های موجود در دنیا ، دارای مالک خاصی نبود و هیچ شرکت یا سازمان خاصی مالکیت آن را بر عهده نداشته و ندارد. بیشتر برنامه نویسی هایی که برای این سیستم عامل انجام می شود توسط برنامه نویس های داوطلب و علاقه مند انجام می شود.

پروژه GNU چیست و FSF به چه معناست؟

اما چیزی که ما امروزه به عنوان پروژه GNU می شناسیم از سال 1983 توسط شخصی به نام ریچارد استالمن با معرفی یک سیستم عامل رایگان به نام GNU شروع شد که یک سیستم عامل شبیه به Unix بود. بعدها چیزی که امروزه ما به عنوان GNU//Linux می شناسیم در سال 1984 معرفی شد و تقریبا یکسال بعد از معرفی GNU بود که این دو چیز با هم یکپارچه شدند. پروژه GNU در حقیقت پروژه ای است که در آن نرم افزارهای رایگان برای سیستم عامل های رایگانی مثل لینوکس طراحی و تولید می شود و بصورت کاملا رایگان برای استفاده عموم قرار می گیرند.اگر نرم افزاری توسط لیسانس یا با استفاده از نام پروژه GNU تولید شود به این معناست که شما می توانید سورس کدهای این نرم افزار را بصورت رایگان دریافت کنید ، تغییرات دلخواه خود را بر روی آن انجام دهید و یا حتی کدهای آن را بصورت دلخواه تغییر دهید.

در حال حاضر برنامه نویس ها ، شرکت ها و حتی ارگان های زیادی بر روی پروژه لینوکس کار می کنند اما در حال حاضر فقط یک محل است که بر روی پروژه GNU بصورت متمرکز کار می کند و ما آن را به عنوان Free Software Foundation یا FSF می شناسیم ، این بنیاد بیشتری ابزارهای موجود در لینوکسی که در حال حاضر استفاده می کنیم را تولید و پشتیبانی می کند ، فراموش نکنید که لینوکسی که استفاده می کنیم بدون FSF به مشکلات زیادی می خورد و به همین دلیل است که FSF باعث پیشرفت و گسترش لینوکس شده است و فلسفه لینوکس که سیستم عامل سورس باز در کنار نرم افزار سورس باز است با این بنیاد کامل می شود.

اولین هسته لینوکس در سال 1991 توسط یک فارق التحصیل دانشگاهی رشته کامپیوتر به نام لینوس توروالدز ایجاد شد و فقط یک هسته سیستم عامل بدون نرم افزار بود ، هدف اصلی لینوس توروالدز ارائه کردن یک سیستم عامل رایگان و قابل تغییر بود اما برای این سیستم عامل نرم افزار نیز لازم بود و در آن زمان نرم افزار رایگان چندان عمومیت نداشت و در همین موقع بود که او با ریچارد استالمن همکار شد ، این شروع پروژه GNU//Linux بود ، یعنی سیستم عامل رایگان در کنار نرم افزار رایگان قرار گرفت.

بنیاد نرم افزارهای رایگان یا همان Free Software Foundation در سال 1985 شروع به کار کرد. FSF به کاربران این اجازه را می داد که بتوانند نرم افزارهای کامپیوتری را بصورت رایگان استفاده کنند ، کپی کنند ، تغییر دهند و در نهایت توزیع کنند. FSF به شدت باعث ترویج داده شدن فرهنگ تولید و توسعه نرم افزارهای رایگان و آزاد متن که در اصطلاح Open Source گفته می شوند شد و امروزه شاهد این هستیم که بیشتر نرم افزارهایی که برای لینوکس نوشته می شوند از طریق این بنیاد و تحت پروژه GNU//Linux معرفی می شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص FSF و GNU می توانید به وب سایت های www.gnu.org و www.fsf.org مراجعه کنید.

واژه Free یا آزاد در Free Software یا نرم افزار آزاد در حقیقت به معنی اختیار است نه قیمت ، شاید اگر بخواهیم واژه آزاد متن را استفاده کنیم بهترین مثال برای درک آن سخنرانی آزاد است که شما اختیار دارید راجع به هر چیزی که دوست دارید صحبت کنید. Free در واژه Free Software در واقع به این معنی است که شما در اجرا کردن ، کپی کردن ، توزیع کردن ، تغییر دادن و توسعه دادن یک نرم افزار اختیار کامل دارید. آزادی نرم افزار به چهار نوع آزادی و اختیار در حوزه تولید نرم افزار اشاره می کند که به ترتیب زیر هستند :

• آزادی شماره 0 : آزادی و اختیار کامل در اجرای نرم افزار با هر هدفی ( حتی اهداف مخرب )
• آزادی شماره 1 : آزادی و اختیار کامل در خصوص مطالعه در خصوص نحوه اجرای یک نرم افزار و تغییر دادن آن بر اساس نیاز خود ، طبیعی است که برای داشتن آزادی شماره 1 در این بنیاد دسترسی به سورس کدهای نرم افزار یک پیش شرط است.
• آزادی شماره 2 : آزادی و اختیار کامل برای توزیع کپی های نرم افزار برای دیگران
• آزادی شماره 3 : آزادی و اختیار کامل برای توسعه نرم افزار و ارائه کردن نسخه تغییر یافته نرم افزار برای عموم ، طبیعی است برای این موضوع نیز داشتن دسترسی کامل به سورس کدهای نرم افزار یک پیش شرط است